W listopadzie 2015 r. Papież Franciszek odwiedzi Afrykę. Na trasie jego pielgrzymki znajdzie się również sanktuarium Męczenników Ugandyjskich w Munyonyo oraz w Namugongo. Owi święci są jednymi z najbardziej znanych na kontynencie. Poniżej przedstawiamy ich sylwetki oraz życiorysy innych świętych i błogosławionych z Afryki.
Sanktuarium w Munyonyo, które 13 października 2013 roku zostało powierzone opiece krakowskich franciszkanów związane jest z męczeństwem trzech męczenników Ugandyjskich. Są to św. Andrzej Kaggwa, św. Denis Ssebuggawo oraz św. Pontian Ngondwe – towarzysze św. Karola Lwangi.
Podczas prześladowań Króla Bugandy Mwangi II zamordowano ponad 40 chrześcijan, w tym 22 katolików, którzy zostali kanonizowani. W maju 25 maja 1886 roku rozwścieczony pogański król Mwanga zgromadził w pałacu w Munyonyo całą swoją służbę i powiedział, że nie chce chrześcijan na swoim dworze. Dał im dwie możliwości: albo wyrzekną się wiary chrześcijańskiej, albo zostaną straceni. Pod sąd zostali poddani prawie wszyscy późniejsi męczennicy, łącznie z św. Karolem Lwangą, który był wtedy liderem chrześcijan.
Kościół wówczas był bardzo młody, miał zaledwie kilka lat, to byli ludzie nowo ochrzczeni i bardzo gorliwi w wierze. Wszyscy opowiedzieli się za pozostaniem przy chrześcijaństwie i nie wyparli się Chrystusa. Po tym wyznaniu natychmiast zostali związani i prowadzeni na miejsce kaźni, które znajdowało się w Namugongo.
Uganda (Munyonyo) – Św. Andrzej Kaggwa – zginął w wieku 30 lat. wódz Kigowa i główny kapelmistrz (grał na trąbce). Był wzorem katechety i nauczyciela. Szczególnie znienawidzony przez władcę, został ścięty i poćwiartowany już w Munyonyo. Jest patronem katechistów. Miejsce jego męczeństwa oraz grób znajdują się na terenie Sanktuarium Męczenników, którym zajmują się obecnie franciszkańscy misjonarze.
Uganda (Munyonyo) – św. Denis Ssebuggawo – zginął w wieku 16 lat. Goniec i osobisty asystent króla. Został przebity włócznią i ścięty w Munyonyo. Znany z gorliwości i skromności. Miejsce jego męczeństwa znajduje się około 300 metrów od sanktuarium. Św. Denis Ssebuggwawo jest patronem osób, które cierpiały w wyniku nadużyć seksualnych oraz patronem osób żyjących w czystości.
Uganda (Munyonyo)- św. Pontian Ngondwe – zginął w wieku ok. 35-40 lat. Jeden ze strażników pałacu, znany ze swojej wierności służbie. Zginął podczas uroczystego otwarcia „marszu śmierci” w Munyonyo, gdy został przebity włócznią i poćwiartowany. Miejsce jego męczeństwa znajduje się ok. 1,5 km od sanktuarium w sub-parafii Kyamula.
Uganda – św. Karol Lwanga i towarzysze – Karol Lwanga jako lider chrześcijan został w Namugongo przywiązany do słupa i palony na wolnym ogniu, poczynając od stóp. Król liczył na to, że zgromadzeni wokół niego chrześcijanie, którzy będą patrzeć na jego śmierć, wyprą się wiary, a sam Karol Lwanga też zrezygnuje z chrześcijaństwa. Wbrew tym przewidywaniom Karol Lwanga śpiewał hymny, modlił się i umacniał swoich towarzyszy. Zmarł w wielkich męczarniach, a jego zmaltretowani towarzysze zostali ułożeni, obwiązani suchym papirusem i podpaleni żywcem na stosie. Wraz z towarzyszami kanonizowani 18 października 1964 roku.
Inni święci i błogosławieni Afryki:
Sudan – św. Józefina Bakhita – ur. w 1868 r. w Sudanie. Jako mała dziewczynka została porwana i przekazana do niewoli. Sprzedawana kolejnym właścicielom, doświadczyła niemal wszystkich fizycznych i duchowych cierpień wynikających z niewolnictwa. Wolność zwrócił jej Callisto Legnani, włoski konsul, w ręce którego trafiła. Razem z nim udała się do Włoch, by tam zajmować się jego rodziną. We Włoszech jej katechizacją zajmowały się siostry ze zgromadzenia Córek Miłosierdzia, Po czasie przygotowań Bakhita została ochrzczona i bierzmowana. Jako znak nowego życia, przyjęła imię Józefina.
Kilka lat później wstąpiła do zgromadzenia Córek Miłosierdzia w Wenecji. Przez następne 50 lat służyła Bogu i współsiostrom, podejmując najprostsze posługi. Pomagała również biednym i opuszczonym, którzy przychodzili do jej klasztoru. Zmarła w 1947 r. po długotrwałej chorobie. W 1992 r. została beatyfikowana, a w październiku 2000 r. kanonizowana przez św. Jana Pawła II.
Zair (obecnie Kongo) – bł. Klementyna Anuarita – ur. W 1939 r. w Wamba w Prowincji Wschodniej Konga. W wieku sześciu lat przyjęła chrzest. Swoją wiarę i wiedzę religijną pogłębiała w pierwszej misji chrześcijańskiej założonej w Zairze – w Bafwabaka. W wieku 16 lat zdecydowała się wstąpić do zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny. Będąc zakonnicą pracowała jako nauczycielka. Z wielką życzliwością odnosiła się do swoich uczniów oraz do współsióstr. Jej życiową dewizą było “służyć i sprawiać radość”. Zginęła męczeńsko 1 grudnia 1964 r., w okresie wojny domowej w Kongo, broniąc swej czystości. Przed śmiercią miała powiedzieć do oprawców: “Przebaczam wam, bo nie wiecie, co czynicie”. Św. Jan Paweł II beatyfikował ją 15 sierpnia 1985 r.
Etiopia – Bł. Michał Gebre – ur. w 1791 r. w Etiopii. Jako młody człowiek interesował się historią monastycyzmu. Pod wpływem św. Justyna de Jacobis złożył wyznanie wiary w Kościele katolickim. Mimo prześladowań wytrwał w wierności Kościołowi. 1 stycznia 1851 r. otrzymał święcenia kapłańskie w wieku ponad sześćdziesięciu lat. W czasie kolejnych prześladowań podjętych przez cesarza Etiopii, który chciał przywrócić jedną religię w państwie, poniósł śmierć męczeńską 13 lipca 1855 r. Do grona błogosławionych został zaliczony 3 października 1926 r.
Madagaskar – bł. Wiktoria Rasoamanarivo – ur. w 1848 r. w Tananariwie. Jej matka była córką pierwszego ministra królowej Ranawalony a ojciec bliskim krewnym dowódcy wojskowego. Poznała Chrystusa dzięki jezuitom, którzy przybyli na Madagaskar. Wiktoria uczyła się w szkole prowadzonej przez józefitki z Cluny. W dzień Wszystkich Świętych w 1863 r. przyjęła chrzest. Pragnęła wstąpić do zakonu, ale wydano ją za mąż. Małżonek okazał się dla niej apodyktyczny i brutalny. Mimo wszystko nie uskarżała się, ani nie słuchała krewnych, radzących jej odejście od męża.
Przed jego śmiercią pojednała go z Bogiem i ochrzciła. Zobowiązana do uczestniczenia w życiu dworskim, w otoczeniu kalwińskim świeciła wzorem wierności dla Kościoła. Pomagała potrzebującym. Zmarła po ciężkiej chorobie w 1894 r. Św. Jan Paweł II beatyfikował ją w 1989 r.
Nigeria – bł. O. Cyprian Michał Iwene Tansi – ur. w 1903 r. w Igboezunu. Gdy skończył sześć lat, rodzice wysłali go do domu ciotki w innej wiosce. Trzy lata później przyjął chrzest z rąk irlandzkich misjonarzy. Przyjął imię Michał. W wieku 23 lat wstąpił do seminarium duchownego i przyjął święcenia kapłańskie. Z wielkim poświęceniem rozpoczął ewangelizację. Pieszo lub na rowerze przemierzył tysiące kilometrów, by dotrzeć z posługą kapłańską do wszystkich zakątków swojej parafii. Katechizował i godził zwaśnione szczepy. Zwalczał niemoralne obyczaje i zakładał ośrodki formacyjne dla narzeczonych. Po latach pracy duszpasterskiej w swoim kraju wyjechał do Wielkiej Brytanii, gdzie wstąpił do opactwa trapistów. Tam otrzymał imię Cyprian. Zmarł mając 61 lat w opinii świętości. Beatyfikowany przez papieża Jana Pawła II w 1998 roku.
Zair (obecnie Demokratyczna Republika Konga) – bł. Izydor Bakanja –
ur. ok. 1885 r. w Bokendela. Jako młodzieniec podjął pracę w jednej z kolonizacyjnych firm budowlanych w Mbandaka. Przy tej okazji poznał misjonarzy z Belgii. W 1906 r. przyjął chrzest i nowe imię – Izydor. Założył też wówczas szkaplerz karmelitański. Z uwagi na podeszły wiek rodziców Izydor powrócił do domu i zmienił pracę. Jego nowy pracodawca był ateistą. Nie pozwalał na noszenie jakichkolwiek oznak religijnych. Za odmowę zdjęcia szkaplerza, za głoszenie Ewangelii i namawianie innych pracowników do przyjęcia chrztu, Izydor został dwukrotnie wychłostany; za drugim razem przy użyciu bicza zakończonego gwoźdźmi. Był to początek jego męczeńskiej, sześciomiesięcznej agonii, spowodowanej infekcją ran.
Porzuconego w lesie konającego Izydora przewieziono do pobliskiej wioski, powierzając go opiece miejscowych chrześcijan. Zmarł w wieku 24 lat w 1909 r. Beatyfikował go św. Jan Paweł II w 1994 r.
RPA – bł. Benedykt Tshimangadzo Daswa – ur. 16 czerwca 1946 r. Rodzice nazwali go “Tshimangadzo” (ktoś z władzą czynienia cudów), ale po rozpoczęciu szkoły otrzymał imię Samuel. Przez pewien czas pracował w Johannesburgu, gdzie poznał religię katolicką. W wieku 17 lat, przyjął chrzest i nowe imię – Benedykt. Po skończeniu szkoły, sam został nauczycielem, a później dyrektorem szkoły podstawowej. Benedykt założył rodzinę, miał ośmioro dzieci. Na terenie parafii służył jako katechista, często pod nieobecność kapłana prowadził modlitwy, pomagał również przy budowie okolicznych kaplic i kościołów. Jako katolik był przeciwny magii, której praktyki były w jego wiosce na porządku dziennym.
Gdy stanowczo odmówił brania udziału w rytuałach wypędzania czarownic oraz dawania pieniędzy na praktyki magiczne, 2 lutego 1990 roku, mieszkańcy wioski zastawili na niego zasadzkę. Został zamordowany, a jego ciało wrzucono do wrzącej wody. Na jego mszy żałobnej zebrało się kilkunastu kapłanów i wiernych. Jego beatyfikacja odbyła się 13 września 2015 r.
Wyspa Reunion – bł. Skubilion Rousseau – ur. 22 marca 1797r., misjonarz, apostoł niewolników. W zgromadzeniu braci szkolnych przyjął imię Skubilion. Był katechetą i nauczycielem. W 1833 roku wyjechał na wyspę Reunion, gdzie uczył niewolników katechizmu i stawał w ich obronie. Doprowadził do zniesienia niewolnictwa na wyspie. Zmarł 13 kwietnia 1867 roku po ciężkiej chorobie w opinii świętości. Beatyfikował go papież Jan Paweł II, 2 maja 1989 r.
RPA – bł. o. Józef Gérard – ur. W 1831 we Francji. Misjonarz oblat, od roku 1861 rozpoczął oficjalną pracę misyjną w Natalu. Najpierw był wędrownym misjonarzem, ewangelizował plemię Basutosów Pomagał ubogim, starym i chorym, uczył prawd wiary biednych i pasterzy. Pracował jeżdżąc konno po okolicznych wioskach. Był oddany ewangelizacji do końca swoich dni, w okresie dobrej i złej koniunktury, w czasie głodu, jak i w obfitości, w czasie wojny i podczas pokoju. Zmarł 29 maja 1914 roku. Na cmentarzu wódz Maama żegnał go, kończąc słowami: “muszę przyznać, że o. Gerard był takim człowiekiem, który, można by powiedzieć, nie brał do ust pożywienia, bo karmił się modlitwą”.
Opr. Agnieszka Kozłowska
Na podstawie: http://www.brewiarz.pl/; www.wikipedia.pl
