Uzbekistan

Samarkanda. Katolicy w Uzbekistanie.

Uzbekistan jest państwem świeckim, ściśle kontrolującym wszelkie grupy religijne. Za religię narodową rdzenni Uzbecy uznają jedynie islam, z którego konwersja do innych religii jest u nich zabroniona. Zakazane jest również sprawowanie czynności religijnych i prowadzenie jakiejkolwiek agitacji religijnej poza oficjalnie zarejestrowanymi miejscami kultu.

Katolicy w Uzbekistanie to niewielka grupa kilkuset osób. Mają zarejestrowanych pięć ośrodków duszpasterskich: w Taszkiencie, Ferganie, Bucharze, Samarkandzie i Urgenczu – gdzie urodziła się Anna German. W czterech z nich, poza Urgenczem, posługują franciszkanie (OFMConv) z prowincji krakowskiej, a do Urgencza – z powodu braku kapłana, na niedziele dojeżdża obecnie z Taszkientu biskup Jerzy Maculewicz, będący jednocześnie Attache ds. Kultury, Ordynariuszem kościoła katolickiego w Uzbekistanie i oficjalnym przedstawicielem wspólnoty katolickiej w Taszkiencie. W całym kraju jest tylko jedna wspólnota zakonna żeńska – Misjonarki Miłości Matki Teresy z Kalkuty, posługujące w Taszkiencie. Katolicy w Uzbekistanie to głównie Rosjanie, Polacy i ich potomkowie. Rosjanie dość licznie zasiedlili Uzbekistan, natomiast garstka Polaków to najczęściej przymusowi i dobrowolni przesiedleńcy oraz skazańcy wywiezieni, zwykle niewinnie, na Sybir. Wielu z nich pozostało w Uzbekistanie podczas wędrówki śladami tworzącej się Polskiej Armii gen. Wł. Andersa w 1942 r. Niektórzy z powodu wycieńczenia, inni w powodu chorób, inni aby przeczekać trudny okres, wreszcie sieroty, którymi zaopiekowali się miejscowi. Wiele polskich kobiet wyszło za mąż za miejscowych mężczyzn, a ich dzieci zostały już wychowane w innej religii: prawosławnej czy muzułmańskiej. Po kilkudziesięciu latach nieobecności duszpasterstwa katolickiego Polaków przyznających się do narodowości swoich ojców i katolickiej wiary pozostało niewielu.

Mimo tak małej ilości wiernych, są oni bardzo aktywni i odpowiedzialnie podejmują wszystkie posługi dedykowane świeckim. Są wśród nich organiści, lektorzy, kantorzy, ministranci i osoby prowadzące nabożeństwa, spotkania modlitewne i katechezy, co czasem trudne jest do osiągnięcia w kilkutysięcznych wspólnotach parafialnych w Polsce. Nabożeństwa sprawowane są w j. rosyjskim.

Samarkanda

Proboszczem parafii pw. św. Jana Chrzciciela jest o. Franciszek Stopkowicz. W kościele w niedzielnej mszy św. uczestniczy kilkanaście osób. Wśród nich jest starsza Polka mówiąca pięknie w ojczystym języku. W klasztorze mieszczącym się po przeciwnej stronie ulicy są jeszcze o. Andrzej Kulczycki i br. Stanisław Wrzaszczak, posługujący i prowadzący budowę kompleksu kościelno-klasztornego w Bucharze odległej o ok. 300 km. Problemem są częste wyłączenia energii elektrycznej – cykliczne i nieprzewidziane, trwające nawet kilka dni. Dotyczy to prawie całego terytorium Uzbekistanu. Msze św. sprawowane są w kościele każdego dnia w godzinach wieczornych. Zdarza się, że jedynym uczestnikiem eucharystii jest proboszcz, choć często pojawia się organistka i pojedyncze osoby ze wspólnoty parafialnej.

 bs